Σάββατο 6 Φεβρουαρίου 2010

Ποιά είναι η Goldman Sachs

Άρθρο του Matt Taibbi στο Rolling Stone Issue με τίτλο "Inside The Great American Bubble Machine"
Παν. Λυμ.


Το πρώτο πράγμα που πρέπει να γνωρίζει κανείς για την επενδυτική τράπεζα Goldman Sachs, είναι ότι βρίσκεται κυριολεκτικά παντού. Σαν ένα τεράστιο χταπόδι, τυλιγμένο γύρω από οποιαδήποτε ανθρώπινη δραστηριότητα που μπορεί να αποφέρει χρήματα. Αποτελεί μια πληγή στο κυρίαρχο Δυτικό σύστημα του δημοκρατικού καπιταλισμού, που ενώ κυβερνάται από την ελεύθερη αγορά και τις ελεύθερες εκλογές, δεν μπόρεσε να προβλέψει το ότι η οργανωμένη πλεονεξία πάντα θα υπερτερεί μιας ανοργάνωτης δημοκρατίας.

Η Goldman Sachs πετυχαίνει το σκοπό της χρησιμοποιώντας πάντα την ίδια απλή μέθοδο. Τοποθετεί τον εαυτό της στη μέση μιας κερδοσκοπικής φούσκας, πουλώντας ομόλογα για τα οποία γνωρίζει πως δεν αξίζουν δεκάρα. Στη συνέχεια ρουφά τεράστια ποσά από τα μεσαία και χαμηλά στρώματα της κοινωνίας, υποβοηθούμενη από μια διεφθαρμένη πολιτεία, που της επιτρέπει να φτιάχνει τους κανόνες όπως της συμφέρει, με αντάλλαγμα τα ψίχουλα που η τράπεζα μοιράζει στους πολιτικούς προστάτες της. Στο τέλος, και αφού επέλθει η απόλυτη φτώχια σε εκατομμύρια απλούς πολίτες, η διαδικασία αρχίζει πάλι από την αρχή, με την τράπεζα να σπεύδει να μας σώσει, δανείζοντας μας τα δικά μας λεφτά? με τόκο, και παριστάνοντας τον σωτήρα μας.

Η βασική κομπίνα στην εποχή του διαδικτύου είναι εύκολο να γίνει κατανοητή από τον οποιοδήποτε. Εταιρίες που δεν υπήρχαν παρά μόνο στα χαρτιά ή στα μυαλά κάποιων αλαφροΐσκιωτων, μπήκαν στο χρηματιστήριο, προβλήθηκαν δεόντως από τα ΜΜΕ και οι μετοχές τους πουλήθηκαν για πολλά εκατομμύρια. Οι αγοραστές δεν γνώριζαν πως το παιχνίδι ήταν σικέ, και πως οι τράπεζες παρουσίαζαν μια εικόνα τελείως διαφορετική από τη πραγματική. Στην ουσία έπαιζαν σε διπλό ταμπλό. Στο ένα ταμπλό έπαιζαν οι από μέσα, που γνώριζαν τα πραγματικά στοιχεία, και στο άλλο οι άσχετοι επενδυτές που πλήρωναν ποσά τα οποία ακόμη και οι τράπεζες θεωρούσαν παράλογα. Ο ρόλος της Goldman Sachs στη φούσκα των στεγαστικών που οδήγησε στη παγκόσμια οικονομική κρίση είναι εύκολο να ιχνηλατηθεί.. Το βασικό κόλπο έγκειται στη μείωση των κριτηρίων των εγγυήσεων. Μέχρι πρόσφατα ήταν γνωστό, πως για να πάρει κάποιος στεγαστικό δάνειο, θα έπρεπε να παρουσιάσει μια προκαταβολή της τάξης του 10%, να αποδείξει ότι έχει κάποιο σταθερό εισόδημα, καθαρό πιστωτικό μητρώο, και να έχει τουλάχιστον, ένα πραγματικό ονοματεπώνυμο. Όλα αυτά άλλαξαν με την έλευση της νέας χιλιετίας. Τα στεγαστικά μοιράζονταν αφειδώς σε πρώην κατάδικους και σε γκαρσόνες, με μόνη εγγύηση τα $5 και μια σοκολάτα! Και πως εκτινάχθηκαν οι τιμές του πετρελαίου στα ύψη; Η Goldman έπεισε διάφορα συνταξιοδοτικά ταμεία και άλλους μεγάλους επενδυτές να βάλουν τα χρήματά τους σε futures πετρελαίου. Συμφωνώντας δηλαδή να αγοράσουν πετρέλαιο σε συγκεκριμένη τιμή μια συγκεκριμένη ημερομηνία. Αυτό όμως μετέτρεψε το πετρέλαιο από φυσικό και απτό προϊόν, με εξάρτηση από τη προσφορά και τη ζήτηση, σε κάτι στο οποίο θα στοιχηματίζουν, σε κάτι σαν μετοχή. Μεταξύ 2003-2008, η ποσότητα κερδοσκοπικού χρήματος στα καταναλωτικά προϊόντα αυξήθηκε από τα $13 δισ. στα $317 δισ. (αύξηση 2.300%). Το 2008 ένα βαρέλι πετρελαίου επωλείτο στα χαρτιά περίπου 27 φορές, πριν τελικά μεταφερθεί και καταναλωθεί.

Οι εμπλεκόμενοι και οι υπεύθυνοι της πρόσφατης οικονομικής κρίσης είναι όλοι συνδεδεμένοι άμεσα ή έμμεσα με τη Goldman Sachs. Μια από τις κυριότερες φυσιογνωμίες είναι και ο πρώην υπουργός οικονομικών του Clinton, ο Robert Rubin που εργάστηκε 26 χρόνια για τη τράπεζα πριν γίνει ο επικεφαλής της Citigroup. Πρόκειται για το αρχέτυπο μοντέλο του τραπεζίτη, που μοιάζει σαν να γεννήθηκε φορώντας κοστούμι αξίας $4.000, κι η μόνη ανθρώπινη αδυναμία ή φοβία που ίσως να είχε, θα ήταν μη τυχόν και αναγκαστεί ποτέ να πετάξει σε οικονομική θέση μαζί με τους κοινούς θνητούς. Η επιρροή του ήταν τεράστια, ειδικά προς το τέλος του περασμένου αιώνα. Η άποψή του ήταν θέσφατο, και αυτή η άποψη είχε να κάνει με την αναγκαιότητα της πλήρους απελευθέρωσης της αμερικανικής οικονομίας. Στη διάρκεια της υπουργικής του θητείας, οι διάφορες πρωτοβουλίες του είχαν οδυνηρές συνέπειες για το μέλλον της παγκόσμιας οικονομίας.

Όταν κατέρρευσε και η φούσκα του πετρελαίου το φθινόπωρο του 2008, έπρεπε να βρεθεί νέα φούσκα. Τα λεφτά όλα όμως είχαν χαθεί. Τα μόνα διαθέσιμα ήταν αυτά των φορολογουμένων. Έτσι μπήκαν στο παιχνίδι τα διάφορα σχέδια διάσωσης, μέσα από τα οποία η Goldman Sachs έδειξε τη πραγματική της ισχύ. Ο τότε υπουργός Οικονομικών Paulson πήρε μια σειρά από περίεργες και μνημειώδεις αποφάσεις μέσα από τις οποίες ο τελικός κερδισμένος προέκυψε να είναι η Goldman Sachs η οποία και αποζημιώθηκε για όλα τα λάθος στοιχήματά της, την ίδια ώρα που ο μέσος Αμερικανός έχανε τη δουλειά του αλλά και τις οικονομίες του.

Όλα όσα μεσολάβησαν απέδειξαν απλά πως για την Goldman Sachs δεν υπάρχει ελεύθερη αγορά. Η κυβέρνηση μπορεί να αφήσει κάποιους άλλους παίχτες να πεθάνουν, αλλά σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να διακινδυνέψει η οντότητα της Goldman Sachs. Σήμερα, και με μια απλή αλλαγή προσώπων, η τράπεζα συνεχίζει να καθορίζει τους όρους του παιχνιδιού. Και αντί για κερδοσκοπικά ρίσκα με τα στεγαστικά δάνεια ή με τη τιμή του πετρελαίου, η νέα φούσκα είναι οι μονάδες ρύπων (carbon credits: που χρησιμοποιούνται στο εμπόριο αερίων ρύπων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου). Πρόκειται για μια πελώριας αξίας αγορά που στην ουσία δεν υπάρχει καν. Θα υπάρξει όμως αν η κυβέρνηση Ομπάμα, στο κόμμα του οποίου η τράπεζα δώρισε $4,452,585, περάσει το «περιβαλλοντικό σχέδιο» με την ονομασία cap-and-trade. Η νέα αυτή αγορά (μονάδων ρύπων) είναι μια επανάληψη του «καζίνο» με το οποίο ευνοήθηκε η Goldman πρόσφατα, με μια όμως εξαίρεση. Αν το σχέδιο πετύχει, οι τιμές θα αυξηθούν με κυβερνητικές εντολές και αποφάσεις. Η Goldman δεν θα χρειαστεί να κινήσει κανένα παρασκηνιακό νήμα. Όλα θα είναι στημένα από πριν.


Δεν υπάρχουν σχόλια: