Επιλογή στο αφιέρωμα του περιοδικού ‘Εψιλον 13 Ιουνίου 2010 (αποσπάσματα από ‘’ΠΡΟΦΗΤΙΚΗ’’ συνέντευξη μου του 1994,στο ίδιο περιοδικό).

Κυριακή,13 Ιουνίου
1.000 ΤΕΥΧΗ «ΕΨΙΛΟΝ» ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΤΖΟΥΜΑΚΑΣ

Υπάρχουν δύο ειδών πολιτικοί. Αυτοί που θέλουν να κυβερνήσουν κι αυτοί που θέλουν να λύσουν προβλήματα. Εκείνος; Είναι το τρίτο είδος πολιτικού, αφού «απέναντι σε μια κατάσταση που είναι σε κρίση, δεν μπαίνω μέσα στην κρίση». Γιατί να μην είναι μια χαρά;

Αποσπάσματα από συνέντευξη του 1994

[...] Αυτή η συνέντευξη με τον Στέφανο Τζουμάκα δεν θυμίζει καθόλου συζήτηση με κυβερνητικό βουλευτή. Τα βάζει με το κίνημα, με την κυβέρνηση, με το πρόσφατο συνέδριο, με τον Τύπο. Και επισημαίνει ότι, για πολλούς, η πολιτική είναι βιοπορισμός.

Από τα υπάρχοντα συγκροτήματα Τύπου, δηλαδή, διαβλέπεις κινδύνους για τη δημοκρατία; «Μα, ορισμένα συγκροτήματα Τύπου έγιναν γι' αυτό το λόγο. Όταν στο Δημόσιο παράγεται πάνω από το 50% του ΑΕΠ κι όταν οι επιχειρηματίες προσδοκούν να πάρουν μια φέτα του παραγόμενου προϊ­όντος μέσα από διάφορες δραστηριότητες, χρειάζομαι εγώ για να υπογραμμίσω τον κίν­δυνο; Στη σημερινή κατάσταση, η στάση πολ­λών επιχειρηματιών του Τύπου καθορίζεται από την εξέλιξη των προσδοκιών τους για τα μεγάλα έργα και τις προμήθειες! Το πρόβλη­μα είναι αν υπάρχουν πολιτικοί που δεν έχουν ανάγκη την προβολή και το πλασάρισμα από τους επιχειρηματίες-ιδιοκτήτες ΜΜΕ. Υπάρ­χουν πολιτικοί που θα ασκήσουν την πολιτι­κή με κανόνες, ούτως ώστε η σχέση των πολιτικών ή τω ν κομμάτων και των ΜΜΕ να ε ίνα ι διαφανής, καθορισμένη και επάλληλη;»

Και αν, θα προσέθετα, οι πολιτικές ομάδες δεν είχαν συμφέροντα από τη διαχείριση του κράτους... «Το είπα και στο συνέδριο μας: Για ορισμένους η πολιτική είναι επωφελής δραστηριότητα. Αυτό ισχύει και για ορισμένους που βρίσκονται γύρω από τους πολιτικούς... Εάν όμως υπήρχαν κανόνες, εδώ και χρόνια, αν λειτουργούσε ένας αυτόνομος οργανισμός για τις αναθέσεις των δημόσιων έργων (όπως αυτός που τώρα δημιουργεί το ΠΑΣΟΚ), τότε δεν θα υπήρχαν αυτά τα φαινόμενα. Δεύτερο είναι ότι η πολιτική συνδέεται πια με το κράτος μέσω του πελατειακού συστήματος. Όσο η ελληνική κοινωνία θα συνεχίσει να μην παράγει, να μην επενδύει παραγωγικά, να μη δημιουργεί θέσεις απασχόλησης, οι Έλληνες θα θέλουν την ασφάλεια της απασχόλησης στο Δημόσιο. Υπάρχουν πάρα πολλοί άνθρωποι -και μέσα στο ΠΑΣΟΚ και σε άλλα κόμματα- που θέλουν να υποχρεώνουν τον κόσμο. Δεν υπάρχει, όμως, σκληρότερη εκ­μετάλλευση από τη διαχείριση ανθρώπων».

Εσύ για ποιο λόγο βρίσκεσαι στην πολιτική; «Δεν βρέθηκα στην πολιτική, μπήκα σ' έναν αγώνα και κατέληξα στην πολιτική».

Άραγε, γι' αυτό βρίσκεσαι σε κρίση τα τελευταία χρόνια; «Εγώ σε κρίση; Εγώ είμαι μια χαρά! Είμαι, όμως, απέναντι σε μια κατάσταση που είναι σε κρίση. Και δεν μπαίνω μέσα στην κρίση, δεν ενσωματώνομαι».

Η γοητεία του Μακιαβέλι είναι ότι υποθηκεύει την ηθική του για έναν ανώτερο σκοπό - για την ενοποίηση της Ιταλίας. «Και η γοητεία του ΠΑΣΟΚ είναι ότι θέλει να κάνει την κοινωνία να πάει ένα βήμα μπροστά. Όμως, στην Ελλάδα έχω γνωρίσει πολιτικούς δύο ειδών: Αυτούς που θέλουν να κυβερνήσουν τη χώρα (και μάλιστα ετοιμάζονται στο εξωτερικό και έρχονται εδώ με το στυλ "να τους κυβερνήσω αυτούς..."). Κι εκείνους που ενδιαφέρονται να ασχοληθούν με τα προβλήματα της χώρας, μαζί με τη χώρα, με τις δυνάμεις της, τις κοινωνικές οργανώσεις της κλπ. Από τους πρώτους έχουμε, δυστυχώς, και στο ΠΑΣΟΚ».

Οι πολιτικοί του δικού σου χώρου πώς αντιλαμβάνονται το μέλλον; «Πάμε σε μια μεγάλη κρίση, όπου τα προβλήματα δεν θα τα διαχειρίζονται οι παραδοσιακοί πολιτικοί μηχανισμοί. Η πλειοψηφία των πολιτικών δεν αντιλαμβάνεται το μέλλον ή, μάλλον, δεν νιώθει καθόλου τη "νοσταλγία του μέλλοντος";, Η πολιτική απομακρύνεται από τα πρότυπα των αρχών του 20ού αιώνα, όπου επικρατούσαν ο οραματισμός, η επανάσταση, η αλλαγή της κοινωνίας. Σήμερα, όλο και περισσότερο, η πολιτική βασίζεται στη γνώση. Ξέρεις τι μύδρους εξαπέλυσαν τόσοι και τόσοι άνθρωποι στο ΠΑΣΟΚ, όταν είπε ο Παπανδρέου στην Κεντρική Επιτροπή ότι δεν υπάρχει ο εθνικός δρόμος για το σοσιαλισμό και την αυτοδύναμη ανάπτυξη; Διότι δεν έχουν αντιληφθεί ότι η μεγάλη κυβέρνηση του Δ.Ν.Τ. και της Διεθνούς Τραπέζης δεν αφήνει τέτοιες δυνατότητες. Οι κοινωνίες, όμως, πρέπει να βρίσκουν τους τρόπους να είναι ευτυχισμένες».

Διαβλέπω μιαν απογοήτευση την οποία αρνείσαι να παραδεχτείς. «Δεν είμαι απογοητευμένος. Αντίθετος, είμαι, φίλε μου! Στο είπα, παλιά είχα στενοχωρηθεί. Πίστευα ότι ήταν διαφορετική, καλύτερη η σύνθεση του χώρου μου. Σήμερα, όμως, ρωτάω ποιος λέει τι. Και δεν εννοώ σε επίπεδο κεντρικό μόνο, αλλά και σε επίπεδο βάσης. Νομίζεις ότι θα φτιάχνονταν στο ΠΑΣΟΚ οι περίφημοι μηχανισμοί αν δεν υπήρχαν πολίτες έτοιμοι να τους στελεχώσουν; Έχει χαλάσει πια κι ένα μέρος της βάσης». [...]

Τη συνέντευξη πήρε ο Στέφανος Κασιμάτης