43 χρόνια μετά την 3η Σεπτέμβρη, ο προοδευτικός κόσμος χρειάζεται να ανασυνταχθεί ενεργά για την προοδευτική έξοδο από την κρίση.
Η ιστορική παρακαταθήκη και το μήνυμα της 3ης του Σεπτέμβρη αποτελούν και σήμερα οδηγό για :
- την αποτίναξη της πολιτικής της ισχύος της Γερμανικής δεξιάς σε βάρος της ισοτιμίας των κρατών μελών της ΕΕ , την απαλλαγή της χώρας από την επιτήρηση και την επιτροπεία και την ανάκτηση της λαϊκής κυριαρχίας. Και αποτελεί τραγωδία για τη χώρα και το προοδευτικό κίνημα ότι συνέπραξαν και δυνάμεις του πρώην ΠΑΣΟΚ σε αυτή τη μεγάλη βλάβη για το τόπο και οι υπεύθυνοι δεν έχουν προβεί σε στοιχειώδη αυτοκριτική.
- όπως και τότε η αλλαγή και η δημοκρατική διακυβέρνηση σήμανε την απαλλαγή από το επί δεκαετίες εμφυλιοπολεμικό παρακράτος και μονοκομματικό κράτος της δεξιάς των διώξεων, των πολιτικών διακρίσεων, των κοινωνικών φρονημάτων και των προκλητικών ανισοτήτων, έτσι και σήμερα αποτελεί ζητούμενο ο εκδημοκρατισμός του δημόσιου βίου και των πολιτικών κομμάτων από τα «νέα ανάκτορα» που αποτελούν οι βαρόνοι της παρασιτικής ολιγαρχίας που με πρακτικές καρτέλ, χειραγωγούν το δημόσιο λόγο καταλαμβάνοντας τα μέσα ενημέρωσης, αγοράζουν ή συμπράττουν με πολιτικές ηγεσίες, έχουν κοινοβουλευτικές ομάδες στη δεξιά και στο πρώην ΠΑΣΟΚ, ελέγχουν τμήματα στη δημόσια διοίκηση και στο δικαστικό σώμα
- την συμπόρευση της μεγάλης πλειοψηφίας του ελληνικού λαού και της νεολαίας και ενότητα σε μια προοδευτική και ριζοσπαστική κατεύθυνση και στο πλαίσιο μιας προοδευτικής πολιτικής και κοινωνικής πλειοψηφίας, για την έξοδο από τη κρίση.
Η ιδρυτική διακήρυξη της 3ης Σεπτέμβρη το 1974 αποτέλεσε και διαμόρφωσε:
- την αυθεντική έκφραση του ριζοσπαστισμού του λαϊκού κινήματος που σφυρηλατήθηκε στην αντίσταση, με αποκορύφωμα την κατάληψη τη Νομικής και την εξέγερση στο Πολυτεχνείο. Ακολούθησε η προδοσία της Κύπρου και η κατάρρευση της επτάχρονης χούντας. Στην ουσία οι αρχές και οι στόχοι της 3ης του Σεπτέμβρη, είχαν γραφτεί κατά τη διάρκεια του αγώνα στην εξορία, στις φυλακές, στα βασανιστήρια, στη παρανομία, στις κινητοποιήσεις και στην ανατρεπτική δράση.
- τη ρήξη με το προδικτατορικό πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό κατεστημένο και την απαρχή μιας πολιτικής αναγέννησης στη χώρα από το λαϊκό κίνημα που με το ΠΑΣΟΚ, ανέδειξε στο δημόσιο βίο νέες πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις απo αγωνιστές με συνείδηση, αρχές και αξίες.
- την πρωτοποριακή και πρωτόγνωρη δυνατότητα με το ΠΑΣΟΚ ως πολιτικό φορέα, για τη συνειδητή διάδοση και επιλογή σοσιαλιστικών ιδεών και αρχών σε μαζική κλίμακα, από μια ιστορική συμμαχία των γενιών της εθνικής αντίστασης, του 114, της αντιδικτατορικής αντίστασης, του πολυτεχνείου και της μεταπολίτευσης.
Καταλυτική ήταν η συμβολή και ο ρόλος του αείμνηστου Α. Παπανδρέου για την επιλογή Σοσιαλιστικό Κίνημα. Προηγήθηκαν έντονες συζητήσεις και διαμάχες, καθότι κεντρογενείς παράγοντες δεν ήθελαν ούτε σοσιαλιστικό, ούτε κινηματικό το χαρακτήρα του. Ήθελαν ως έμβλημα το “Δημοκρατική παράταξη”, κόμμα χωρίς ιδεολογία, προοδευτική ταυτότητα και στρατηγική. Το κατάφεραν ύστερα σχεδόν από 40 χρόνια με την παρακμή και τον εκφυλισμό του πρώην ΠΑΣΟΚ, με παραγονταραίους, φυλές και φύλαρχους της δεξιάς σοσιαλδημοκρατίας, της κεντροαριστεράς του συστήματος, της «δημοκρατικής συμπαράταξης» των καναλαρχών και των αξιωματούχων.
Το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του ’74, η χώρα ήταν σε εθνική κρίση και η νόθα μεταπολίτευση ήταν αντίθετη με τις προσδοκίες και τους αγώνες του ελληνικού λαού και της νεολαίας.
Εκείνη την ιστορική περίοδο, ήταν έντονη η συμπύκνωση ελπίδων, αγωνίας, απαίτησης για έμπρακτη άσκηση της συνέχειας των πολιτικών και κοινωνικών αγώνων, με επιλογές που θα οδηγούσαν τη χώρα σε μια νέα πορεία, με ριζικές αλλαγές και ουσιώδεις δημοκρατικούς κανόνες. Νεολαία, Λαός και ΠΑΣΟΚ οργανώσαμε και αγωνιστήκαμε για ένα νικηφόρο ρεύμα πολιτικής και κοινωνικής πλειοψηφίας.
Δεν έγινε από μόνο του. Εκατοντάδες χιλιάδες αγωνιστές στις πόλεις και στην ύπαιθρο δημιούργησαν τη νικηφόρα πορεία από το 1974 έως το 1981.
Η πορεία ήταν συναρπαστική με νίκες και ήττες, με αγώνες αλλά και με ματαιώσεις. Οδήγησε σε σημαντικές αλλαγές, σε δικαίωση αγώνων του ελληνικού λαού, στη χειραφέτηση εκατομμυρίων Ελλήνων πολιτών, σε δημοκρατικές, κοινωνικές, εργασιακές και πολιτικές κατακτήσεις τα λαϊκά στρώματα, στην έξοδο τους από την απομόνωση, την φτώχεια και στο να μπουν δυναμικά στο χώρο της πολιτικής και της κοινωνίας. Με μεγάλες δημοκρατικές αλλαγές και μεταρρυθμίσεις, με την κατάργηση των στεγανών, την άμβλυνση των ανισοτήτων και τη δικαίωση των αγώνων του ελληνικού λαού και την είσοδο εκατοντάδων χιλιάδων ελλήνων, από το περιθώριο, στο δρόμο προς την ευημερία Πετύχαμε, ως χώρα τη συμμετοχή μας στην ΕΕ και την ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε.
Η διαδρομή του ΠΑΣΟΚ ήταν άρρηκτα δεμένη με την αλλαγή πορείας της χώρας, με τα επιτεύγματα του λαού μας. Η Ελλάδα απέκτησε κύρος και διεθνή αναγνώριση, μια σημαντική θέση στις αναπτυγμένες χώρες, ανέπτυξε υποδομές και θεσμούς. Το ΠΑΣΟΚ έθεσε τη σφραγίδα του στην πορεία της χώρας.
Ωστόσο, η διαδρομή αυτή ετέθη, πολλές φορές, υπό κρίση. Χαρακτηρίστηκε από μεγάλες εντάσεις και πολιτικές διαφωνίες, γιατί κάθε φορά οι εξελίξεις, διεθνείς και εσωτερικές, έθεταν θέματα επαναπροσδιορισμών, διορθωτικής πορείας, αναθεώρησης επιλογών και επιλογή νέων προσανατολισμών.
Το ΠΑΣΟΚ δεν ήταν κόμμα με ενότητα ιδεολογική, πολιτική και οργανωτική. Προσχώρησαν στις τάξεις του από την ίδρυση του και ιδιαίτερα μετά τη διάλυση της Ένωσης Κέντρου αλλά και στη μετέπειτα πορεία εξέλιξης του ΠΑΣΟΚ, συντηρητικά πολιτικά στελέχη, στυλοβάτες του συστήματος, της δεξιάς σοσιαλδημοκρατίας και των διασυνδέσεων με παρασιτικές οικονομικές δραστηριότητες με ρητορικές απέναντι στη Δεξιά παράταξη αλλά όχι με αλλαγές απέναντι στο σύστημα.
Είχαν ως κύρια επιδίωξη τους τη διαχείριση μιας κυβερνητικής εξουσίας.
Πλέον η ταυτότητα του ΠΑΣΟΚ ως Σοσιαλιστικού κόμματος, είχε μπει σε συντηρητικές κατευθύνσεις. Πολλαπλασιάζονταν τα φαινόμενα συντηρητικοποίησης, υποχώρησης σε αρχές και σε βασικές θέσεις. Σταδιακά, υποκαταστάθηκε η προοδευτική πολιτική από τη λογική της εξουσίας, η οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη από τη λογική μονεταριστικών αντιλήψεων, με αποδοχή της διάλυσης της παραγωγικής βάσης της χώρας και της ασυδοσίας της φοροδιαφυγής, με παρακμιακά και εκφυλιστικά φαινόμενα, ως αποτέλεσμα επιλογών -σε πολιτικές και σε πρόσωπα- που δεν είχαν ως βάση την ιστορική φυσιογνωμία που είχε εμπεδώσει το ΠΑΣΟΚ, ως ένα σοσιαλιστικό κίνημα, σε μια χώρα με τραυματικές εμπειρίες και με ανώμαλη πολιτική περίοδο δεκαετιών.
Αντιθέτως, ήταν στη λογική των αξιωματούχων και αλλοτριωμένων προσώπων, που αναδείχτηκαν εντέλει ως νομενκλατούρα και μηχανισμός, στην υπηρεσία παντοειδών συμφερόντων και κάθε συντηρητικής πολιτικής..
Στην πλήρη παρακμή και στην εκλογική συντριβή του ΠΑΣΟΚ, ωστόσο, οδήγησαν όχι μόνο αυτά τα διαχρονικά φαινόμενα αλλοτρίωσης και κατάχρησης εξουσίας, αλλά κυρίως οι ηγεσίες της τελευταίας περιόδου με τις πολιτικές τους επιλογές για την ένταξη της χώρας στο ΔΝΤ και τα μνημόνια των νεοφιλελεύθερων επιλογών καθώς και στελέχη που πρωτοστάτησαν σε αυτές, οδηγώντας στη διάλυση της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας, σε πρωτοφανή αναδιανομή ισχύος και πλούτου υπέρ των ισχυρών και σε φτωχοποίηση εκατομμύρια Έλληνες.
Οδήγησαν επίσης, στην κατάλυση της κυριαρχίας της χώρας, στην υποτίμηση της, σε πλήρη απώλεια της αυτονομίας της πολιτικής έναντι της νεοαποικιακής υποταγής στις επιδιώξεις της χρηματοπιστωτικής ολιγαρχίας και μέρος των πολιτικών ελίτ της Γερμανίας που στοχεύουν στην υποκατάσταση της Ε.Ε. από επιδιώξεις συμφερόντων καθώς και έναντι κύκλων της διαπλοκής και εγχώριων οικονομικών συμφερόντων.
Οι απολογητές των νεοφιλελεύθερων και μονεταριστικών πολιτικών που διέσυραν τα σοσιαλιστικά ιδανικά, αποτελούν και σήμερα μέρος της κρίσης που οι ίδιοι δημιούργησαν και όχι μέρος της λύσης για τη χώρα και την ελληνική κοινωνία.
Έχουν οδηγήσει σε σύμπλευση με μια νομενκλατούρα προσωπικών συμφερόντων τον πολιτικό αυτό φορέα σε πλήρη μετάλλαξη, στην αντίπερα όχθη των προοδευτικών αρχών της 3ης του Σεπτέμβρη.
Το 1974, ιδρύσαμε το ΠΑΣΟΚ, οι συντηρητικοί κύκλοι που προσχώρησαν σταδιακά, κατά καιρούς έφεραν στην επικαιρότητα το όχημα της Κεντροαριστεράς γιατί επιδίωκαν να τελειώσουν με το ΠΑΣΟΚ, ως Σοσιαλιστικό κόμμα. Την κεντροαριστερά ως το όχημα της φαυλότητας, της διαπλοκής και της λαφυραγώγησης του κράτους. Οι νεοφιλελεύθερες δεξιές δυνάμεις με τα αντιλαϊκά δεδομένα τους επιδιώκουν διαχρονικά και τον εκφυλισμό των σοσιαλιστικών αρχών της 3ης του Σεπτέμβρη, με την ενσωμάτωση, με τη μετάλλαξη σε δεξιά σοσιαλδημοκρατία, με το να αναγάγουν σε ιδεολογία τον εκσυγχρονισμό και την μεταρρύθμιση. Αξίζει μια υπενθύμιση των ιδεολογικών αρχών του ΠΑΣΟΚ, ως σοσιαλιστικού κινήματος από μία τοποθέτηση του Α. Παπανδρέου το 1975, για τη φύση και το ρόλο του SPD, του κόμματος της Γερμανικής Σοσιαλδημοκρατίας: «Η Γερμανική Σοσιαλδημοκρατία δεν είναι παρά μια έντεχνη έκφραση ενός αστικού κόμματος. Είναι δηλαδή ένα κόμμα που πιστεύει πώς πρέπει να κρατήσει την κοινωνική ειρήνη, αλλά και το καπιταλιστικό σύστημα. Μονοπώλια, ναι, αλλά βέβαια παιδεία, υγεία, πράγματι πολύ προοδευτικά πράγματα. Αλλά το σύστημα στη βασική του δομή, πρέπει να μείνει άθικτο. Λοιπόν, με τη σοσιαλδημοκρατία δεν έχουμε πραγματικά τίποτε άλλο παρά σύνορα.»
Πρόσωπα του κέντρου και της σοσιαλδημοκρατίας είναι σήμερα στη «Δημοκρατική συμπαράταξη». Όλοι θυμούνται ότι στα πρώτα βήματα του ΠΑΣΟΚ δήλωναν ότι: “Κάθε ψήφος στο ΠΑΣΟΚ είναι σφαίρα στη καρδιά της δημοκρατίας, σφαίρα στη καρδιά του Ελληνικού λαού”.
Ωστόσο, η κοινωνική βάση του σοσιαλιστικού, του προοδευτικού και δημοκρατικού χώρου μπροστά σε αυτή την παρακμή υπερασπίστηκε και υπερασπίζεται πολιτικές αρχές, δικαιώματα και κατακτήσεις και οδήγησε στην απομόνωση ηθικά και πολιτικά όσους πρωτοστάτησαν σε αυτή την έκπτωση αρχών και πολιτικής. στρέφοντας τους την πλάτη.
Οι δημοκράτες και οι προοδευτικοί Έλληνες, οι εργαζόμενοι, οι άνεργοι, οι νέοι και νέες δίνουν τη μάχη για νέους δρόμους και για την ιδεολογική και πολιτική αναγέννηση του σοσιαλιστικού χώρου ενώ ταυτόχρονα, επιδιώκουν την οργάνωση της πολιτικής λύσης σε προοδευτική κατεύθυνση για την έξοδο από την κρίση, που έχει ανάγκη η χώρα.
Η περίοδος είναι εξαιρετικά κρίσιμη και χρειάζεται όλος ο προοδευτικός κόσμος να συνταχθεί ενεργά σε πολύχρονους αγώνες για να ανακτήσει ο τόπος τον εθνικό του πλούτο που τον διέλυσαν και οι «κεντροαριστεροί της συμπαράταξης» που με θρασύτητα δείχνουν ότι δεν είναι μόνο μεταμορφωμένοι αλλά και βαθύτατα αλλοτριωμένοι καθώς θα έπρεπε να κάνουν την αυτοκριτική τους και να σιωπήσουν και όχι να παριστάνουν τους τιμητές και τους «σωτήρες». Εξ αιτίας των πολιτικών τους, η χώρα έχασε το 30% του ΑΕΠ της, η συνολική απώλεια αξιών ανέρχεται συνολικά στο 1 τρις ευρώ, το βιοτικό του επίπεδο καταβαραθρώθηκε στα επίπεδα του 1977, με 40% του πληθυσμού κάτω από τα όρια της φτώχειας!
Οι αρχές της 3ης Σεπτέμβρη έχουν διαχρονική αξία, στη βάση της αρχής ότι οι προοδευτικές ιδέες, αξίες και αρχές πρώτα και κύρια ασκούνται έμπρακτα.
Ιστορική παρακαταθήκη της 3ης του Σεπτέμβρη αποτελεί η ενδυνάμωση και η ανασύνταξη ενός προοδευτικού κινήματος σε λαϊκή βάση με οργάνωση και αρχές.
Για ένα νέο προοδευτικό σχέδιο για τη χώρα και μέσα στις προσδοκίες των πολιτών, που θα δίνει αξιόπιστη και βάσιμη προοπτική, που θα συνδέεται με υπερβάσεις που θα εγκολπώνουν προοδευτικά ιδεολογικά ρεύματα, μετουσιώνοντάς τα και εντάσσοντάς τα στις σύγχρονες ανάγκες.
Η χώρα χρειάζεται ανασύνταξη, στρατηγική, σχέδιο και προοπτική για θετική διέξοδο και λύση για τη χώρα, για τον ελληνικό λαό, για την Οικονομία, για την Κοινωνία, για τη Δημοκρατία.
Η ελληνική κοινωνία χρειάζεται στρατηγική επαναπροσδιορισμού με στροφή στην προοδευτική πολιτική, με προτεραιότητα στη βιώσιμη ανάπτυξη, στην καινοτομία και στις νέες τεχνολογίες, στις δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις, με αναδιανομή πλούτου και εισοδήματος υπέρ των λαϊκών στρωμάτων, για μια κοινωνία με κοινωνική συνοχή, μέσα από ένα σύγχρονο κράτος, για να δημιουργηθούν δυνατότητες, για καθένα Έλληνα πολίτη και ιδιαίτερα για τους νέους.
Μια μεγάλη και νικηφόρα πολιτική και κοινωνική πλειοψηφία για την προοδευτική έξοδο από την κρίση αποτελεί τη θετική απαίτηση κάθε πολίτη που θέλει να δημιουργήσει, που θέλει τη βιώσιμη ανάπτυξη, που θέλει να εργαστεί, που θέλει την κοινωνική συνοχή και την ευημερία.
Έχουμε τη δυνατότητα ως λαός και ως χώρα να βαδίσουμε σε μια δημοκρατική και προοδευτική λύση, με σχέδιο και προοπτική.
Με γνώση, συνέπεια, αξιοπιστία.
“Το κείμενο δημοσιεύεται στο αφιέρωμα της εφημερίδας Documento για την 3η Σεπτέμβρη, 3.9.2017”.
